گروه کشاورزی بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ در روزهایی که جهان به دلیل جنگ بین اوکراین و روسیه، دو قطب بزرگ تولید گندم در دنیا، درگیر افزایش قیمت کالاهای اساسی و کاهش عرضه آنهاست، وزارت جهاد کشاورزی ایران همچنان میخواهد بر روال کار سنوات گذشته اصرار بورزد.
بر اساس گزارشی که اخیرا سازمان فائو منتشر کرده، پیشبینی میشود تولید غلات در سال ۲۰۲۲ برای نخستین بار طی چهار سال گذشته و مصرف آن برای نخستین بار طی ۲۰ سال اخیر، کاهش یابد. سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد در نخستین گزارش خود از مجموعه گزارشهای "چشمانداز غذایی" در سال ۲۰۲۲ نوشت: «با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، نگرانیها از بدی آبوهوا و تبعات فزاینده جنگ اوکراین پیشبینی میشود بازار مواد غذایی جهان طی این سال با انقباض مواجه شده و هزینه واردات غذای کشورها به رکوردهای جدیدی برسد.»
بر اساس پیشبینیها، تولید غلات در سال ۲۰۲۲، ۱۶ میلیون تن معادل ۰.۶ درصد نسبت به سال قبل کاهش خواهد داشت و به ۲۷۸۴ میلیون تن میرسد.. در میان انواع غلات، ذرت، گندم و برنج، به ترتیب بیشترین کاهش تولید را در بین غلات جهان داشتهاند، ولی در عین حال تولید جو و سورگوم (ذرت خوشهای) افزایش خواهد یافت.
گندم به صورت متوسط در دنیا حدود ۷۰۰ تا ۷۴۰ میلیون تن در دنیا تولید میشود و سهم عمده آن مربوط به مصرف خود کشورهاست و فقط ۱۷۵ میلیون تن آن، سهم تجارت در بازارهای جهانی است. با توجه به وقایعی که دنیا با آن درگیر است، سهم تجارت جهانی به مراتب کاهش یافته و واردات گندم سخت شده است. بر همین اساس است که کارشناسان بر خودکفایی در زمینه تولید قوت غالب مردم ایران، تاکید دارند.
مصرف گندم در ایران بر اساس آماری که نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران اعلام کرده، حدود ۱۱ و نیم میلیون تن در سال است. مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی متوسط مصرف سرانه گندم در اتحادیه اروپا را ۱۰۷ تا ۱۱۰ کیلوگرم اعلام و خاطرنشان کرد: متوسط مصرف سرانه گندم در کشور ما ۱۶۵ کیلوگرم است که با توجه به بالا بودن ماین رقم، باید در این زمینه مدیریت و برنامه ریزی مناسبی داشته باشیم.
همانطور که گفته شد، حجم مصرف ما ایرانیها نسبت به استاندارد جهانی بسیار بالاتر است و این بیشتر به سنتی بودن نوع پخت و پز نان و شیوه مصرف ما باز میگردد که موجب دورریز حجم زیادی از نانها میشود. طبق گفته علیقلی ایمانی، نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران حدودا ۳۰ درصد گندم در ایران دور ریز میشود که آمار بسیار بالایی است..
امسال، وزارت جهاد پیشبینی کرده که ۵.۵ میلیون تن را بتواند به صورت خرید تضمینی به ذخیره سیلوها اضافه کند. این در حالی است که سال گذشته، وزیر سابق کشاورزی از پیش بینی تولید ۱۰ میلیون تن گندم خبر داد، ولی در پایان، دولت توانست تنها ۴.۵ میلیون تن گندم به صورت خرید تضمینی در اختیار بگیرد. این درحالی بود که در سال ۱۳۹۹، دولت نزدیک به ۹ میلیون تن خرید تضمینی از کشاورزان داشت. به معنای دیگر، خرید تضمینی ۴۵ درصد کاهش داشت که خلاف پیشبینیها بود.
ایمانی یکی از این عوامل تاثیرگذار را گرانی بذر عنوان کرد و افزود: با توجه به اینکه قیمت خرید هر کیلوگرم گندم از کشاورزان ۵ هزار تومان و قیمت بذر ۸ هزار تومان است، این تفاوت قیمت موجب میشود گندمکاران بخشی از تولید خود را به عنوان بذر نگه داشته و از تحویل آن به دولت خودداری کنند.
همچنین، خشکسالی به صورت گسترده بر تولید گندم و سایر غلات اثر گذاشته و نیاز به واردات، امر بدیهی و حتمی شده است. اختلاف نیاز ۱۱ میلیون تنی با خرید تضمینی ۴.۵ میلیون تنی، باید از طریق واردات تامین شود. در همین خصوص، روز گذشته دو فروند کشتی با ۱۳۹ هزار تن بار گندم، در بنادر چابهار و امام خمینی (ره) پهلو گرفتند.
همانطور که گفته شد، جنگ روسیه و اوکراین هم بر عرضه جهانی گندم اثر شدیدی گذاشته و برخی از کشورها از ترس قحطی و کمبود، صادرات خود را قطع و اقدام به ذخیرهسازی کرده اند. در این شرایط، اما عملکرد وزارت کشاورزی ما، قابل قبول نبوده است.
ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در وعدههای خود، اصلاح روند کشاورزی سنتی را مدنظر قرار داده بود، ولی آنچه پس از دوران وزارتش رخ داد، با شعارها همخوانی نداشت. تولید گندم تغییری نکرد و ما همچنان با خلاء حداقل ۵ میلیون تنی مواجهیم. این باعث شده که صدای بهارستاننشینان که اتفاقا از همکاران قبلی ساداتینژاد هم بودند، در بیاید و او را به پای استیضاح بکشانند.
جلال محمودزاده، نماینده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص این موضوع گفت: بحث استیضاح وزیر جهاد کشاورزی به علت عدم مدیریت صحیح در موضوعات کالاهای استراتژیک و نهادههای دامی، ادامه دارد. از نظر تعداد امضا هم استیضاح تعداد مورد نیاز را کسب کرده است، اما همچنان روی سامانه نمایندگان در دسترس است و منتظریم تا زمانی که تعداد امضاها به عدد قابل قبولی برسد آن را به هیأت رئیسه مجلس تقدیم کنیم.
وضعیت در سایر کالاهای استراتژیک هم به همین شکل است. شکر وضعیتن مناسبی ندارد، قیمت برنج به رقمهای بالایی رسیده و تولید آن هم با مشکل مواجه است. نهادههای دامی و مرغ و طیور هم که پاشنه آشیل وزارت ساداتینژاد است.
حالا با توجه به استعفای حجت عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، باید دید مجلس مسیری که آغاز کرده را ادامه میدهد یا دست به مصلحتاندیشی زده و فعلا اجازه میدهد ساداتینژاد به کار خود ادامه دهد.
پایان پیام//