معاون اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرده است که است سال پایه را از 1383 به 1390 تغییر خواهند داد. این تغییرات در بیشتر کشورهای دنیا رخ میدهد و سبب میشود آمارهای دقیقتر و قابل استنادتری در دست باشد.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، برای محاسبه تولید یک کشور دو نوع شاخص وجود دارد. تولید ناخالص داخلی حقیقی و تولید ناخالص اسمی. بهطور ساده اگر ارزش حال تمام تولیدات یک کشور را برای بخشهای مختلف اقتصادی ازجمله صنعت و خدمات باهم جمع کنیم به تولید ناخالص داخلی حقیقی خواهیم رسید. اما اگر برای محاسبه تولید ناخالص در ابتدا یک سال تعیین شود و سپس تولیدات مختلف کشور بر قیمت همان محصول در سال پایه ضرب گردد آنگاه به تولید ناخالص داخلی حقیقی خواهیم رسید. تفاوت این دو شاخص در این است که از تولید ناخالص حقیقی تورم خارج شده است. یعنی اینکه با توجه به اینکه کشورها و به خصوص کشور ایران هر ساله با تورمهای زیادی مواجه است اگر شاخص تولید ناخالص داخلی سالهای گوناگون را با محاسبه کنیم آنگاه قطعاً با روند صعودی مواجه خواهیم بود درحالیکه ممکن است در سال جدید از لحاظ مقدار تولید حتی به نسبت سال قبل رشد نکرده باشیم
در محاسبه تولید ناخالص داخلی در کشور تابهحال سال پایه را 83 قرار میدادند اما حال معاون اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرده است که سال پایه از سال 83 به 90 تغییر خواهد کرد. یکی از دلایل تغییر سال پایه بر اساس مفاهیم اقتصادی این است که در صنعت ممکن است تغییرات ساختاری فراوانی طی این چند سال اتفاق افتاده باشد. از سوی دیگر هرچه تفاوت بین سال محاسبهشده و سال پایه کمتر باشد آمارهای دریافت شده قابلاتکاتر و دقیقتر خواهد بود.
دکتر هادی حقشناس کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه درباره تغییر سال پایه به سال 90 به خبرنگار بازار نیوز گفت: معمولاً هر چند سال یکبار سال پایه را تغییر میدهند به این دلیل که شاخصها واقعی بشود از طرف دیگر سالی را سال پایه میگیرند که در آن سال محیط اقتصاد کلان کشور نرمالتر باشد. با توجه به اینکه سال 1390 در اقتصاد ایران هم به لحاظ درآمدی نفتی و غیرنفتی و هم به لحاظ رشد اقتصادی شرایط خوبی را داشت. طبیعی است که سال 1383 به سال 1390 منتقل شود. البته درباره انتخاب سال 90 مشکلی که وجود دارد این است که همچنان تورم دو رقمی است ولی نسبت به سال قبل و بعد خود سال آرامتری به لحاظ محیط اقتصاد کلان بود..
این کارشناس اقتصادی ادامه میدهد: قطعاً بر روی شاخصهای تأثیری نخواهد گذاشت یعنی این نیست که چون سال پایه تغییر کرد پس شاخص نرخ بیکاری، تورم، رشد اقتصادی یا تراز تجاری و همه شاخصهایی که در اقتصاد کلان اندازهگیری میکنیم تغییر میکند. زیرا بر روی این شاخصهای تأثیری نمیگذارد بلکه شاخصها به سمت قابلمقایسه شدن خواهد رفت. بهعنوانمثال هیچکس شاخصهای 1395 را با سال 50 یا 60 مقایسه نمیکند. اگر این شاخصهای هرچند وقت یکبار محاسبه میشود برای این است که اعداد واقعیتر باشد. واقعیتر بودن اندازهگیری شاخصهای به برنامهریزان کشور کمک میکند که طرحها و برنامهها را واقعیتر طراحی کنند.
وی در انتها درباره اینکه آیا میتوان رشد آن را با سال قبل مقایسه کرد یا نه گفت: بله قطعاً میتوان مقایسه کرد. در حال حاضر کسانی که کارهای تحقیقاتی انجام میدهند شاخصهای سال جاری را نهتنها با سال 83 بلکه با سنوات قبل از آن مقایسه میکنند. مثلاً گفته میشود اگر در سال 95، 50 میلیارد دلار درامد ارزی داریم به قیمت سال 1360 چقدر ارزش دارد. اینها بهراحتی قابل تبدیل کردن است.