روز پنج‌شنبه وزیر بهداشت و رئیسی سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، تصاویری از صف خودروهای غیربومی برای ورود به جزیره قشم از راه دریا و همچنین تجمع‌های مذهبی و برگزاری نماز جمعه در قم نشان دادند. علیرضا رئیسی در رابطه به تجمع مردم در برگزاری مراسم مذهبی در قم گفته است:‌

آیا فقط مردم مقصرند؟‌
برگزاری مراسم عزاداری در روزهای گذشته، آن هم در شرایطی که ستاد ملی مقابله با کرونا منتقد آن است و سخنگوی این ستاد باور دارد که با توجه به برگزاری این مراسم و برپایی نماز جمعه که فقط 30 درصد مردم ماسک زده‌اند، برعهده چه کسی است؟‌ آیا بازهم مردم مقصرند؟‌ با توجه به این توضیحات، به سراغ نهادهای ذی‌ربط رفتیم، یکی از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که «مجوز برگزاری مراسمات بر عهده ما نیست.»

برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که چون قم بعد آن شرایط بحرانی در وضعیت «آبی» قرار گرفته مجوز برگزاری اینگونه مراسم می‌تواند شرایط استان را دوباره بحرانی کند. در این بین بهرام سرمست گفت: ‌«مجوزها بر اساس مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا بوده و اگر در مکانی پروتکل‌ها رعایت شده یا نشده، نیازمند بررسی است.»

برای بررسی این پروتکل‌ها نیز به سراغ ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت رفتیم و او نیز به «آرمان ملی» و در تکمیل صحبت‌های استاندار قم گفت: «من نمی‌توانم در مورد تجمع در برخی از شهرها اظهار نظری کنم، ولی بر اساس وضعیت شهرها (قرمز، نارنجی، زرد و آبی)، پروتکل‌هایی دارند برای میزان تجمعات. برخی از شهرها تا 15 نفر، برخی دیگر تا 30 و دیگری تا 50 نفر، و به دقت شرایط را رصد می‌کنیم و اگر تخلفی صورت بگیرد، از طریق مراجع قانونی اقدام لازم صورت خواهد گرفت.»

با توجه به این گفته‌ها و اینکه تجارب گذشته نشان می‌داد که وقتی مجوز برگزاری مراسمی داده می‌شود، قطعا در این بین با سهل‌انگاری مردم مواجه خواهد شد، آن هم در روزهایی که با تاکید بر آمار، کشور به یک ثبات نسبی در شیوع کرونا رسیده و وزیر و سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا که از منتقدان برگزاری این مراسم در قم هستند، مجوز برپایی آن را در روزهای گذشته داده‌اند. در شرایطی که علما و مراجع تقلید قم، در شهادت بانوی دو عالم با تدبیر و عقلانیت، هیچگونه مراسم مذهبی را برگزار نکردند. این سیاست یک بام و دوهوا، همان‌طور که بسیاری از اپیدمیولوژیست‌ها باور دارند، موجب خیز کرونا در بهمن و اسفند می‌شود.

خیز کرونا در بهمن و اسفند
طی چند روز گذشته اپیدمیولوژیست‌های زیادی نسبت به موج چهارم کرونا با وضعیتی که کمتر نهاد رسمی و مردم، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، هشدار جدی می‌دهند. خیز چهارمی که می‌تواند تعداد کشته‌های را از 450 نفر افزایش دهد. به عنوان مثال رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت گفته: «شاید ما را به سمت عادی انگاری وضعیت کرونا سوق دهد، بر همراهی مردم برای تداوم مبارزه علیه کرونا و آمادگی لازم برای وضعیت‌های غیرقابل پیش‌بینی و خیز احتمالی کروناویروس در بهمن و اسفندماه تأکید کرد» از سوی دیگر یک عضو ستاد ملی مقابله با کرونا نیز، حرف‌های کیانوش جهانپور را تایید کرده است.

مینو محرز باور دارد که میزان ابتلا به کرونا در تهران کمی کمتر شده اما شهرستان‌های دیگر مانند مردم تهران، پروتکل‌ها را رعایت ‌نمی‌کنند و خیز مجدد کرونا در آینده‌ای نزدیک که بسیار ترسناک و خطر آفرین است، دور از ذهن نخواهد بود. آمار نیز این روند روبه‌رشد شیوع کرونا در کشور را نیز تایید می‌کند. طبق آخرین آمار وزارت بهداشت و درمان، 10 شهر قرمز کشور در استان مازندران و شامل آمل، بابل، تنکابن، جویبار، رامسر، ساری، سوادکوه، فریدونکنار، قائمشهر و نکا است. همچنین از پنج شنبه (27 دی) تا جمعه (28 دی) شش هزار و 16 بیمار جدید مبتلا به کووید19 در کشور شناسایی شد که 523 نفر از آنها بستری شدند. همچنین 86 بیمار کووید19 جان خود را از دست دادند و 4374 نفر از بیماران مبتلا به کووید19 در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.

دوگانه‌سازی صداوسیما
همزمان معاون دفتر رئیس‌جمهور نیز با انتقاد از انتشار یکسویه خبر تخلف از دستورالعمل‌ها در بخش‌های خبری صداوسیما گفت: «به این عادت پوچ دوگانه‌سازی‌، پایان دهیم.» علیرضا معزی معتقد است که «مراسمات عزاداری بدون رعایت دستورالعمل‌ها همانقدر به گسترش کرونا و مرگ شهروندان خواهد انجامید که مسافرت رفتن در تعطیلات. ‌مسئولان وزارت بهداشت در جلسه‌ ستاد ملی کرونا هم از مسافرت در تعطیلات گلایه کردند و هم به عدم رعایت پروتکل‌‌ها در تجمعات مذهبی اعتراض داشتند خصوصا به شیوه‌ برگزاری نماز جمعه و مراسمات عزاداری در قم. در ستاد ملی، هرگز دوگانه‌سازی نشد، اما اخبار صداوسیما صرفا به عامل سفر اشاره کرد.»

مردم اکنون بحران را باور ندارند
ناگفته نماند که مردم نیز در این رابطه مقصرند و با توجه به هجوم آنها در تعطیلات چند روز گذشته به شهرهای جنوبی و سهل‌انگاری آنها در عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تجمعات‌شان، دلیل این اتفاقات بوده‌اند. حالا دلیل این سهل‌انگاری مردم چیست؟ در پاسخ به این سوال یک جامعه شناس به می‌گوید: متاسفانه فرهنگ بی‌اعتمادی که به رفتار و کردار مسئولان در سال‌های اخیر و قبل از شیوع کرونا وابسته بود، تشدید شده و حالا در زمان بحران بیش از هر زمان دیگری عوارض خود را نشان می‌دهد. این موضوع کاملا فرهنگی و ریشه در باورهای قرون گذشته دارد.

امان ا... قرایی مقدم در ادامه خاطرنشان می‌کند: اصولا مردم ایران در هیچ دوره تاریخی به دولتمردانشان اعتماد صددرصدی نداشته‌اند چون زمینه مشارکت مردم در طول تاریخ فراهم نبوده است. حالا نیز باور ندارند که ممکن است با هر عادی انگاری جان صدها نفر به خطر بیفتد. قرایی مقدم باور دارد که سفر هزاران نفر به جزیره قشم، در شرایطی که ورود گردشگران به شمال کشور ممنوع شده، ریشه در همین بی‌اعتمادی دارد و مردم اگر در اقوام نزدیکشان هم مورد ابتلا به کرونا ببینند، ابعاد جدی این بیماری را باور نمی‌کنند و در نتیجه منجر به این رفتارها می‌شود.

وی به ابعاد دولتی نیز در این موضوع اشاراتی دارد و در این رابطه نیز می‌گوید: «مجلس، حرف‌های رئیس جمهور را تایید نمی‌کند، وزیر بهداشت هشدار می‌دهد، اما وزرای گردشگری و آموزش و پرورش، اقدام به ترویج سفر و بازگشایی مدارس می‌کنند، سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر سازمان‌ها، مردم را متعهد به رعایت پروتکل‌ها نمی‌کنند و همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد و در روزهای سوگواری، مردم بدون ماسک و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در یک مکان گرد هم می‌آیند.

بی‌اعتمادی یک فرآیند است که باعث تخریب سرمایه اجتماعی می‌شود. نباید در رابطه با عملکرد و سیاست‌های ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت دخالت شود و همه ارکان کشور باید در خدمت سیاست‌های این دو نهاد باشند، اما متاسفانه برخی به این موضوعات توجه لازم نمی‌کنند.

سلامت نیوز