سایت فارین پالیسی اخیرا مقاله‌ای با قلم «مایکل هیرش» با عنوان «گفتگو‌های هسته‌ای ایران متوقف مانده و آمریکا منتظر رئیسی است» منتشر نموه است. ترجمه متن مقاله در ادامه می‌آید.

به رغم امیدواری به اینکه رهبر ایران، شاید خواهان احیای سریع توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ پیش از روی کار آمدن دولت جدید در ماه آینده باشد، مقام‌های آمریکایی و اروپایی بر این باورند که موفقیت یا شکست گفتگوها، در دستان ابراهیم رییسی است. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، اکنون به نظر می‌رسد که ایران آماده از سرگیری گفتگو‌های بازگشت به برجام نیست تا ابراهیم رییسی کار خود را آغاز کند.

اما تاخیر بیشتر، تنها رسیدن به یک توافق نهایی را دشوارتر، اگر نه ناممکن، می‌کند. برخی ناظران بر این باورند که چه بسا ایران اکنون امید دارد که پیشرفت‌های فنی در غنی سازی، آمریکایی‌ها را مجبور خواهد کرد که سازش کنند. علی واعظ از گروه بین المللی بحران و یک همکار نزدیک پیشین برای رابرت مالی نماینده آمریکا در گفتگو با ایران می‌گوید: این تصور می‌تواند رسیدن به توافق را ناکارا سازد.

به گفته واعظ شاید تیم رییسی بر این باور باشد که زمان به سود ایران است و آن‌ها می‌توانند به برنامه هسته‌ای جهش دهند، بسیار سریعتر از آنکه آمریکا/ اتحادیه اروپا بتوانند با تحریم‌ها جلوی آن را بگیرند.... این یک بدسنجی عمده است.

جواد ظریف، وزیر خارجه کنونی، سرگرم انتقال پرونده گفتگو‌ها به تیم بعدی است. یک دیپلمات اروپایی که نخواست نامش آورده شود، می‌گوید آن‌ها در حال تشکیل یک کمیته تازه برای گفتگو‌ها هستند.

در این میان، تیم جو بایدن رییس جمهوری آمریکا، تمایلی ندارد که به تهران، امتیازاتی بیش از آنچه تاکنون داده، واگذار کند. ایران با استفاده از خروج ترامپ از توافق در سال ۲۰۱۸، به آرامی توانایی خود برای غنی سازی بهبود بخشیده است.

«دنیس راس»، یک دیپلمات پیشین آمریکا که اکنون با موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک همکاری دارد، می‌گوید: ایران خواهان گشایش در تحریم هاست، اما با پیش راندن برنامه هسته ای، فشار را بیشتر می‌کنند. آن‌ها این کار را ادامه می‌دهند، با سانتریفیوژ‌های پیشرفته غنی سازی می‌کنند... (اما) آن‌ها خواهان رفع تحریم‌ها هستند حتی اگر نشان دهند که شتابی در این زمینه ندارند.

اگر این وقفه به درازا کشد، بازگشت به برجام دشوارتر می‌شود چرا که محدودیت‌های توافق اولیه، دیگر نمی‌توانند پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را محدود کنند... همچنین اگر ایران نتواند تا ماه سپتامبر، مشکلات دیرپای خود با آژانس هسته‌ای را حل و فصل کند، شورای حکام آژانس، موارد نقض توافق هسته‌ای توسط ایران را به شورای امنیت ارجاع می‌دهد. این کار می‌تواند به فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بیانجامد.

یک مسئله کلیدی آن است که با پیشرفت‌های فنی ایران و بویژه بکارگیری سانتریفیوژ‌های آی آر ۹، که اکنون در مرحله تست هستند، «زمان گریز» دستیابی به یک بمب هسته ای، چنان کاهش یافته که چه بسا تدابیر اتخاذ شده در توافق ۲۰۱۵، دیگر قابلیت اعمال نداشته باشد.

نکته دیگر اینکه، با توجه به تحریم ابراهیم رییسی توسط آمریکا، چه بسا که دولت او خواهان رفع چنین تحریم‌هایی بشود که انجام این کار از نظر سیاسی برای بایدن بسیار دشوار است. بایدن که شدیدا در پی دست یافتن به توافقی با کنگره بر سر طرح‌های زیرساختی و دیگر هزینه‌های بزرگ داخلی است، فضایی برای راضی کردن تهران در اختیار ندارد.

آرون دیوید میلر» از بنیاد کارنِگی می‌گوید: این چندماه آینده برای برنامه داخلی بایدن و ریاست جمهوری او، بسیار تعیین کننده است. وی باید از هر چیزی که تمرکز بر این برنامه را مختل کند، پرهیز نماید. اگر من مشاور سیاسی بایدن بودم توصیه می‌کردم که فرایند رسیدن به توافق (با ایران) را کُند سازد. حصول این توافق، برای او هیچ اوج سیاسی‌ای را به همراه نمی‌آورد و تقریبا هیچ حاشیه امنیت یا امتیازی هم برای انجام این کار وجود ندارد. جمهوریخواهان از برجام متنفرند و از کارنامه منفی ابراهیم رییسی هم بعنوان پتکی بر سر بایدن استفاده خواهند کرد؛ دمکرات‌های ذینفوذ زیادی هم این توافق را دوست ندارند. / بازار