دکتر سید سعیدرضا عاملی در سومین کنگره بین‌المللی جندی شاپور با تشکر از سازمان یونسکو که دانشگاه جندی شاپور را با قدمت ۱۷۵۰ ساله به عنوان اولین شهر دانشگاهی ثبت کرده است، گفت: قدمت تاریخی این دانشگاه به عنوان قدیمی‌ترین شهر دانشگاهی جهان افتخار بزرگی برای ایران است. شهر دانشگاهی جندی شاپور به عنوان اولین شهر دانشگاهی و اولین دانشگاه جهان، میراث تمدنی و علمی ایران است که ۸۰۰ سال از دانشگاه‌های مهم جهان نیز پیشتازتر بوده و یک اثر تمدنی پیوند خورده با علم و دانش محسوب می شود.

وی افزود: جندی شاپور اولین شهر علمی و دانشگاهی جهان است که پایه‌گذار اولین بیمارستان در درون دانشگاه بوده و برای اولین بار بین پزشکی و داروسازی تمایز ایجاد کرده است. با ورود اسلام به ایران نه تنها دچار مشکل نشده، بلکه شکوفایی بیشتری در آن رقم خورده است. حال سوال اساسی این است که چگونه پدیده‌های تمدنی متولد می‌شوند و چه ارتباطی بین امر تمدنی و دین و دانش وجود دارد.

دکتر عاملی ادامه داد: تمدن‌ها محصول نگرشی هستند که محصول آن ذهنیت و عینیت تمدنی است. بنیان امر تمدنی مبتنی بر نگرش الهی، احترام به انسان و پدیده‌های هستی است، همکاری چند ملیتی، مشارکت مردمی و تجمیع تخصص‌های چند رشته‌ای، از جمله عوامل امر تمدنی است.

وی همچنین اظهار کرد: ماهیت پدیده تمدنی از ۶ خصلت برخوردار است که ابعاد فیزیکی و عینی آن شامل پیچیدگی و ظرافت و پرکاری، سادگی و قابل درک بودن، برجستگی و والایی _ نمادین بودن و در ابعاد معنوی و ذهنی، مقبولیت جمعی، تعلق آرمانی و تامین‌کننده حس عضویت است. در بعد محتوایی نیز با عناصر مهمی در حوزه تمدن مادی و معنوی مواجه هستیم که ابعاد مادی تمدن شامل معماری، شهرسازی، هنرهای تجسمی و تولیدات رسانه‌ای، ابزارها و فناوری‌ها و پیشرفتگی؛ موفقیت بزرگ در قالب اختراعات و اکتشافات است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اگر بخواهیم تمام مقوله های تمدنی را جمع و فشرده کنیم و در یک مقوله جمع کنیم، به این نکته می‌رسیم که کسانی که خلق تمدنی کرده اند همان‌هایی بوده‌اند که انسان را محترم شمرده اند و کسانی که باعث فروپاشی تمدنی شده‌اند، به احترام و شأن انسانی توجه نکرده‌اند. انسان را باید دریافت و این هنر حکمرانی است که در تمام ابعاد به پیچیدگی های انسانی خصوصاً در دوره جدید توجه کند.

به گفته وی، انسان امروز به مراتب هوشیارتر از انسان دیروز است و به همین دلیل است که انسان امروز به معمولی بودن و نه به استثنایی بودن توجه دارد.

دکتر عاملی همچنین اظهار کرد: امر انسان همیشه عنصر تمدنی بوده و نگرش الهی پایه تمدن سازی بوده است. احترام به مخلوق خدا یک عنصر تمدنی است و تمدن را در بناها و شهرها نباید خلاصه کرد. مشارکت مردمی نقش اصلی را در شکل گیری یک تمدن دارد و تا تمام انرژی ها جمع نشود تمدن رخ نمی دهد و شکل نمی گیرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تمدن از دل حکمرانی خوب برمی‌آید و اگر حکمرانی قدرتمند باشد و جایگاه نظام حکمرانی تعیین بخش باشد، شاهد تمدن های خوبی خواهیم بود. نظام شاهنشاهی، نظام شاه محوری و نادیده گرفتن مردم بود و به همین دلیل نتوانست قدمی برای تمدن‌سازی بردارد.

دکتر عاملی اضافه کرد: ماهیت تمدنی چندین خصلت دارد. تمدن‌ها محصول کارگری و کارورزی و نگاه زیبانگرانه هستند. سادگی و قابل درک بودن عناصر تمدنی نکته بعدی تمدنی است. در بعد معنوی مقبولیت جمعی و تعلق آرمانی عنصر تمدن‌ساز است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برخی از فناوری‌ها تاریخ را تغییر می‌دهند و در تمدن باید عدالت اجتماعی و توجه به خدا را محور قرار داد. خداوند بنیان تمدن‌ساز است. حکمرانی سالم و سازمان پیشرفته نکته بعدی پیشرفت تمدنی است.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی وزارت علوم، وی افزود: تا نظام دیوان‌سالاری ما درست نشود، نباید توقع رشد و پیشرفت‌های بزرگ را داشته باشیم. تمدن محصول این است که هر کس در موقعیت خودش باشد و به حساب بیاید.

ایسنا/