کشاورزان پیاز کار زنجانی امسال تنها عایده‌ای که از کشت این محصول بدست آوردند ضرر و زیان بود و این در حالی بود که تمام نهاده‌ها و ادوات مورد نیاز تا چندین برابر جهش قیمتی یافته بودند بی‌آنکه حتی برای دریافت یکی از این نهاده‌ها حمایتی از طرف دولت دریافت کرده باشند‌. با این حال با تمام گرانی‌های تحمیل شده بر کاشت پیاز اما بنا بر اعلام سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در سال زراعی 99-98 تا آخر آبان ماه سال جاری بالغ بر 160 هزار تن پیاز برداشت کرد.

بر خلاف عدم رقبت برای خرید پیاز و بازار‌رسانی مناسب آن کاشت، داشت و برداشت پیاز علاوه بر اینکه نیازمند هزینه هنگفتی برای عمل‌آوری بود در کنار آن زحمت و تلاش بسیاری را نیز می‌طلبید‌ اما زمان بازار‌رسانی محصول که فرا رسید همانند سال‌های گذشته بازار پیاز دچار فراز و فرود شد و این سریال تکراری عدم بازاررسانی مناسب پیاز امسال نیز تکرار شد. با اینکه دولت اوایل پاییز قیمت 5 هزار و 600 تومان را برای آن قیمت‌گذاری کرد اما خود پایبند این قیمت‌گذاری نشد به طوری که حتی این محصول در استان زنجان تنها به قیمت 2 هزار تومان و زیر این قیمت از کشاورزان خرید شد اما قیمت رفته رفته افت یافت. در این روز‌ها حتی دیگر دلالان نیز رغبتی برای خرید پیاز به قیمت یک هزار و 500 تومان هم ندارند با اینکه قریب به بیش از چهار ماه از برداشت محصول گذشته و حجمی از پیاز وارد بازار نشده که نشان از کاستی‌های عملکردی وزارت جهاد دارد بلکه دلیل اصلی این ضعف بازار‌رسانی و صادرات آن نیز این سازمان است.

اما وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به گزارش 29 بهمن ماه این رسانه در زمینه بحران فروش پیاز در زنجان که درخواست کشاورزان برای تدبیر وزارت جهاد کشاورزی در فروش پیاز دپو شده در انبار‌ها را به تصویر می‌کشید، مدعی شد: "برنامه تولید محصولات سبزی و صیفی از جمله پیاز بر اساس نیاز کشور و برآورد تقاضای بازارهای مقصد صادراتی به شکل چهار فصل با هماهنگی سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌های مستعد تولید، تهیه و ابلاغ می‌شود. برخی کشاورزان خارج از برنامه اقدام به کشت و تولید کرده و موجب عرضه بیش از برنامه محصول می‌کردند."

این در حالی است که مسئولان امر استانی و حتی برخی مسئولان کشوری بر این باورند هنوز که هنوز است برنامه الگوی کشت وارد فاز اجرایی نشده و کشت و کار بر اساس برنامه‌ریزی خاصی انجام نمی‌گیرد! اما سوال از وزارت جهاد کشاورزی این است بر اساس کدام برنامه کشت که به استان زنجان ابلاغ شده کشاورزان رعایت نکرده‌اند و اقدام به کشت بیش از اندازه محصول نموده‌اند؟ اگر الگوی کشت به سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان ابلاغ شده چرا رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان به صراحت اعلام می‌کند هنوز الگوی کشت در استان وجود ندارد؟ چرا مدیر‌‌عامل شرکت آب منطقه‌ای استان زنجان منتقد عملکرد سازمان جهاد کشاورزی در خصوص نبود ارائه الگوی کشت است؟ سوال این است آیا وزارت جهاد کشاورزی الگوی کشت را به سازمان جهاد کشاورزی ارائه داده و این سازمان آن را به کشاورزان ابلاغ نکرده است؟ چراکه کشاورزان همواره اذعان دارند در طول سال حتی برای یک‌بار هم که شده حتی یک نفر کارشناس کشاورزی از این سازمان برای ثانیه‌ای هم که شده مشاوره‌ای ارائه نمی‌دهد تا بر اساس راهنمایی آن‌ها محصول کشت شود.

در این راستا علی خانمحمدی مدیرعامل مجمع نخبگان کشاورزی کشور در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: صادرات محصولات کشاورزی یکی از بهترین گزینه‌های جایگزین "درآمد‌های نفتی" است چرا که با اجرا شدن کشاورزی قراردادی و الگوی کشت نیاز به درآمد‌های نفتی کاهش می‌یابد اما بر روی زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی مناسبی انجام نمی‌گیرد. در حالی که اگر زیرساخت تولید بر مبنای ثبت سفارش، رعایت استاندارد‌، بالابردن کیفیت تولید، به روز شدن صنایع تبدیلی، تکمیلی و بسته‌بندی انجام گیرد، می‌توان به اهداف صادراتی در بازار هدف دست یافت.

وی با انتقاد از اینکه مصوبه الگوی کشت در سال 88 در مجلس مصوب و ابلاغ شده اما به دلایل مختلف همچون نبود زیرساخت‌های لازم تاکنون اجرا نشده است و همین امر سبب تولید مازاد پیاز شده است افزود: دولت باید تولید را مورد ساماندهی قرار دهد چرا که اگر کشاورزان آمار دقیقی از الگوی کشت داشته باشند، امکان برنامه‌ریزی برای تولید وجود دارد در غیر این‌ صورت سالانه شاهد کشت بی‌برنامه محصول خواهیم بود.

مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه یکی از راهکار‌های مناسب برای نجات تولیدکننده و ثبات قیمت در بازار اجرای الگوی کشت است گفت: با اجرای الگوی کشت و پایداری تولید علاوه بر رفع سرگردانی بخش کشاورزی، ثبات اقتصادی برای جامعه مصرف و کشاورزی کشور، شاهد افزایش کیفیت، تولید زنحیره‌ای و کیفیت نهاده‌ها خواهیم بود. اما اگر مسئولان به فکر عملیاتی شدن مصوبه الگوی کشت نباشند، همچنان در تولید و مصرف مشکلاتی خواهیم داشت چرا که بسیاری از عوامل واسطه و دلال از نبود زنجیره مناسب به نفع خود استفاده می‌کنند.

از سویی دیگر، اسمائیل افشاری، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: بیشترین استفاده از آب در استان زنجان به بخش کشاورزی اختصاص می‌یابد و عدم رعایت الگوی کشت مهمترین عامل هدر‌رفت در این بخش است؛ با این وجود متولی الگوی کشت وزارت جهاد کشاورزی است اما قانون مستحکم در این ارتباط وجود ندارد و نمی‌توان با کشاورزی که مطابق با این الگو عمل نمی‌کند برخوردی انجام داد.

وی افزود: با این حال اقداماتی در حال انجام است که تا رسیدن به نتیجه نهایی زمان و مسیر طولانی را در پیش خواهد داشت و نیاز است تا در کل کشور اقدامات سختگیرانه‌ای با سند بالادستی وجود داشته باشد و مانع از عدم هماهنگی در کشت محصولات کشاورزی گردد.

با این حال جواد تاراسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: الگوی کشت بحث بسیار پیچیده‌ای است و در ابتدا باید مشوق‌ها برای اجرای این طرح تقویت شود و برنامه تولید بر اساس نیاز و میزان مصرف انجام شود.

وی افزود: الگوی کشت باید حتما پشتوانه داشته باشد و صرفا با حرف من یا حتی رئیس جمهور الگوی کشت اجرا نمی‌شود الگوی کشت یک بحث عملیاتی است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان تاکید کرد: الگوی کشت در استان زنجان اجرا نمی‌شود اما سعی جهاد کشاورزی استان این است تا در چند سال آینده کشاورزان را به سمت اجرای عملیاتی الگوی کشت ببرد.

با تمام این‌ها از گفته مسئولان کاملا مشهود است که عدم کشت محصول بر اساس الگوی کشت حلقه مفقوده در کشاورزی استان زنجان و حتی کشور است با این حال معلوم نیست چرا وزارت جهاد کشاورزی مدعی این است که الگوی کشت ارائه شده اما کشاورزان زنجانی خلاف برنامه عمل کرده و سبب تولید حجم بیش از اندازه محصول پیاز در استان زنجان شده است! در پایان از وزیر جهاد کشاورزی سوال پرسیده می‌شود آقای وزیر چرا برنامه الگوی کشت به خوبی در استان‌ها پیاده‌سازی نمی‌شود؟ مشکل کار کجاست که وزارت جهاد کشاورزی سالیان سال است که سخن از اجرای طرح الگوی کشت صحبت می‌کند ولی وقتی با کشاورزان صحبت می‌شود خبری از الگوی سطح کشت نیست و هر ساله کشاورزان با سلیقه خود اقدام به کشت محصول می‌کنند.