بنابر مطالعات موسسات معتبر تحقیقاتی دنیا رشد و توسعه خودروهای برقی سرعت گرفته است و در آینده نه چندان دور شاهد کاهش شدید قیمت نفت خواهیم بود. با توجه به تمام این پیش‌بینی‌ها آیا صحیح است در بودجه سال 96 شاهد افزایش وابستگی به نفت باشیم.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، با توجه به شگفت‌انگیز بودن خودروهای برقی افزایش عرضه آن می‌تواند سبب بحران دیگری در برای بازار نفتی باشد. به‌طورکلی بازار نفت همانند هر بازار دیگری به دو عامل تقاضا و عرضه ارتباط دارد. بحران 2014 کاهش قیمت نفت بر اساس همین دو عامل ایجاد شد. اول‌ازهمه رشد و توسعه نفت شل آمریکا که سبب افزایش عرضه بازار می‌شود و سپس کاهش تقاضای کشورهایی همچون چین سبب کاهش تقاضای جهانی شد. این دو عامل اگر دست در دست یکدیگر بدهند می‌توانند بازارهای نفتی را با سقوط قیمتی مواجه کنند.
اما این چه تأثیراتی بر کشورهای گوناگون خواهد داشت؟ کشورهایی که واردکننده نفت هستند قطعاً به دلیل کاهش در هزینه‌ها از آن استقبال می‌کنند. اما مشکل بزرگ برای کشورهای صادرکننده نفت ایجاد می‌شود. درآمدهای دولت در کشورهای حوزه خلیج‌فارس بسیار وابسته به نفت است. برای ایران هرگاه قیمت نفت بالا رفته یا توانسته‌ایم نفت بیشتری به فروش برسانیم شاهد رشد اقتصادی بودیم و هر زمان این امر به‌واسطه تحریم‌ها یا کاهش قیمت نفت کاهش داشته کل اقتصاد دچار تلاطم‌های شدید شده است.
نمونه دیگر آن نیز کشور عربستان است. آن‌ها برخلاف رویه تاریخی خود و به دلیل کسری بودجه شدیدی که دولت با آن مواجه است، اوپک را در تصمیم کاهش تولید به‌منظور افزایش قیمت نفت همراهی کردند و حتی بیش از سهمیه تعیین‌شده تولید خود را کاهش دادند. تابه‌حال اغلب بحران‌های نفتی به‌واسطه تأثیر در عرضه نفتی به وقوع پیوسته است ولی امکان دارد که این بار شاهد کاهش تقاضا باشیم. عاملی که اگر اتفاق بیافتد آنگاه تأثیر آن بسیار پایدار است و بازی را از دست صادرکنندگان نفتی خارج می‌کند.
بسیاری از دانشمندان و افرادی که اعتقاد راسخ بر توسعه تکنولوژی دارند معتقد هستند که سرانجام روز کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی خواهد رسید و انرژی‌های تجدید پذیر جایگزین آن خواهد شد. یکی از سناریوها که توسط کربن ترکر (Carbon Tracker) بیان‌شده این است که تا سال 2025 تقریباً 2 میلیون بشکه در روز تقاضای نفت به‌واسطه خودروهای برقی کاهش خواهد یافت. این دو میلیون بشکه تقریباً برابر همان مقداری است که در سال 2014 عرضه افزایش یافت و قیمت نفت سقوط کرد.
دیگر برای همگان واضح شده که ما در آینده یک‌بار دیگر شاهد کاهش قیمت نفت خواهیم بود و مسئله تنها زمان وقوع آن است. کربن ترکر می‌گوید تا سال 2020 خودروهای برقی رشد بسیار زیادی خواهند کرد و تا سال 2025 تقریباً 20 درصد از بازار خودرویی جهان را در اختیار می‌گیرد. مطالعات بخش انرژی بلومبرگ پیش‌بینی جالب‌تری درباره خودروهای برقی دارند. آن‌ها می‌گوید تا سال 2040 این تکنولوژی جدید جای 13 میلیون بشکه را در روز می‌گیرد و سبب خواهد شد قیمت به کمترین مقدار تاریخ خود برسد.
در مقابل این مطالعات، تحقیقات مؤسسات انرژی قرار دارد که بسیار عجیب است. پیش‌بینی آن‌ها نشان می‌دهد تقاضای نفت تا سال 2035 تا حدود 1.2 میلیون بشکه در روز به‌واسطه ظهور خودروهای برقی کاهش خواهد یافت. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی مشابهی دارد می‌گوید تقاضا نفت تا 1.3 میلیون بشکه در روز پایین خواهد آمد. با تمام این پیش‌بینی‌ها کربن ترکر همچنان بر روی نمودارها و فرمول‌ها خود پایبند است و اعتقاد دارد توسعه خودروهای برقی ضربه مهلکی بر صنعت نفت وارد خواهد زد و حتی سرمایه‌گذاری در این بخش دیگر به‌واسطه کاهش قیمت نفت در آینده به‌صرفه نیست.
اقتصاددان‌ها همواره از مضرات وابستگی بودجه به نفت حرف زده‌اند و پیشنهاد کرده‌اند که نقش مالیات را در بودجه افزایش دهند. وابستگی بودجه به نفت را می‌تواند شبیه فردی تصور کرد که به وی ارث زیادی رسیده است و در طول زندگی‌اش تنها زمین‌هایش را می‌فروشد و زندگی خود می‌گذراند. این فرد می‌توانست از این سرمایه استفاده کند و رشد بیشتری داشته باشد ولی مزیت پول از هوا رسیده همین است. کسلی و بی‌رمقی می‌آورد. دولت ایران نیز می‌توانست وابستگی بودجه به مالیات را افزایش دهد و سپس به دلیل افزایش درآمد مالیاتی خود سعی بر این داشته باشد که فضای کسب‌وکار را در کشور بهبود بخشد. متأسفانه این‌گونه نشد و حتی عوامل تحمیلی سال‌های قبل همچون تحریم‌ها برای کاهش وابستگی به نفت نیز گویا در سال 96 از بین خواهد رفت. لایحه بودجه دولت که در دست مجلس است نشان می‌دهد دولت به دنبال افزایش 10 درصدی بودجه به نفت است.
با توجه به این نیمی از تقاضای سوخت‌های فسیلی مربوط به تهیه سوخب برای حمل و نقل جاده‌ای است و همچنین ظهور خودروهای برقی، دولت‌های ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه باید از اینجا به بعد برنامه بلندمدت برای نفت داشته باشند و بهتر است شب‌ها کابوس خودروهای برقی را ببینند.
لینک کوتاه خبر: bzna.ir/0003xh
خبرهای مرتبط
نظرات کاربران
آخرین اخبار
