گروه بین‌الملل بازارنیوز- حسن حسن‌خانی؛ تحرکات اخیر آذربایجان با همکاری ترکیه و رژیم صهیونیستی با نیت تصرف نوار مرزی ایران ـ ارمنستان موسوم به «راهروی زنگزور» دارای نکات قابل ملاحظه­ای از منظر اقتصادی برای ایران است. برخی از این نکات عبارتند از:

نمودار (1): وضعیت مرزهای زمینی ایران با همسایه ­های شمال غربی

• ارتباط مستقیم ایران با ارمنستان به عنوان یک همسایه و شریک تجاری از بین خواهد رفت.
• ارتباط مستقیم استان نخجوان و کشور ترکیه با سرزمین اصلی آذربایجان بدون نیاز به عبور از ایران یا ارمنستان و با طی مسافتی کوتاه‌­تر میسر خواهد شد. تجار و مسافران ترک و آذری، برای تردد بین باکو و آرداخان، باید با قطار مسیر 828 کیلومتری جمهوری آذربایجان به گرجستان و ترکیه را طی کنند. راه دیگر آنها نیز، مسیر زمینی اغدیر ترکیه، استان­‌های شمالی ایران و رسیدن به جمهوری آذربایجان به طول 927 کیلومتر است. اما در صورت ایجاد یک کریدور زمینی، گذرگاه اغدیر، نخجوان به باکو، یک مسیر 650 کیلومتری و بدون نیاز به عبور از ایران یا ارمنستان است.
• ایران از طریق سه کشور ترکیه، آذربایجان و ارمنستان به اروپا دسترسی دارد. با توجه به این نکته که ایران در مسیر طرح بزرگ «یک جاده ـ یک کمربند» قرار دارد، در صورت موفقیت آذربایجان در تصرف نوار مرزی زنگزور، یکی از سه راه ارتباطی ایران با اروپا به طور کامل قطع و ضریب اهمیت ایران در طرح بزرگ احیای جاده ابریشم به شدت کاهش خواهد یافت.
• با توجه به ارتباطات گسترده تجاری و امنیتی ترکیه و آذربایجان با رژیم اشغالگر قدس، با قطع ارتباط زمینی میان ایران و ارمنستان، عملاً هرگونه ارتباط زمینی ایران با اتحادیه اروپا منوط به عبور از دو کشوری است که پیوندهای عمیقی با رژیم صهیونیستی دارند.
• کامیون­‌های ایرانی وارد شده به خاک ارمنستان ناگزیرند برای حرکت به سمت اروپا تا قبل از تکمیل خط جایگزین گوریس ـ کاپلان در داخل خاک این کشور، از جاده مرزی آذربایجان ـ ارمنستان حد فاصل دو منطقه چاکاتن ـ قازانچی عبور کنند که بخشی از این جاده در کنترل آذربایجان است و این کشور می‌­تواند هر نوع محدودیتی برای کامیون­‌های ایرانی تحمیل نماید. چنانچه در روزهای گذشته اخبار مربوط به دستگیری چند راننده ایرانی توسط نیروهای مرزبانی آذربایجان منتشر گردید.
• راهروی زنگزور کشورهای ترک زبان ترکیه، بخش ترک زبان شمال قبرس، آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان را به یکدیگر متصل می­کند. اتصال این کشورها ممکن است سبب تشدید تحرکات پان ترکیستی در منطقه و ایجاد ناامنی و ناآرامی­های اجتماعی در کشور به خصوص استان­های آذربایجان غربی و شرقی گردد.
• در سال­‌های اخیر در جریان جنگ اخیر قره باغ، عمران خان نخست وزیر پاکستان، از جمهوری آذربایجان قاطعانه حمایت کرد و با جانبداری از باکو، همکاری های مثلث آنکارا – باکو – اسلام آباد، افزایش قابل توجهی پیدا نمود. همچنین در سپتامبر سال جاری نیروهای ویژه آذربایجان، ترکیه و پاکستان به میزبانی باکو، رزمایش نظامی مشترکی برگزار کردند. همکاری­‌های نظامی و امنیتی ترکیه و پاکستان پس از فروش ناموفق 40 فروند بالگرد ترکیه به پاکستان در نتیجه کارشکنی امریکا افزایش قابل توجهی یافت. همچنین در زمان تصرف افغانستان توسط طالبان، رئیس جمهور ترکیه در حاشیه نشست اخیر سران ناتو در بروکسل و در دیدار با رئیس جمهور امریکا اعلام کرد برای تدوام حضور در افغانستان به همکاری پاکستان نیاز دارد. بنابراین گشایش گذرگاه زنگزور می­تواند ائتلاف ترکیه ـ پاکستان برای حضور غیر مشروع در کشور افغانستان را تقویت نموده و روابط تجاری و اقتصادی ایران ـ افغانستان را تحت‌­الشعاع قرار دهد.

در چارچوب نکات ذکر شده و با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در خصوص تمرکز بر همسایگان و کشورهای همسو برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی، می‌­توان اهمیت ثبات مرزهای بین­‌المللی کشورهای همسایه شمال غربی ایران را از منظر اقتصادی و تجاری دریافت و واکنش سریع و قاطع جمهوری اسلامی به هرگونه تحرک نامشروع را در این چارچوب تحلیل نمود.

پایان پیام//