در گفتگو با بازارنیوز مطرح شد؛
یک اقتصاددان ضمن تاکید بر استفاده غلط چک به عنوان یک سند مالی در معاملات اقتصادی گفت: تا کنون به دلیل ذهنیت غلطی که از چک وجود داشته، حجم برگشتی این سند مالی طی این سال‌ها افزایش چشمگیری داشته و با اجرای سامانه صیاد می‌توان با ایجاد شفافیت و اعتبار سنجی دقیق حجم چک‌های برگشتی را کاهش داد.
گروه بورس، بانک و بیمه- سعید ترکاشوند؛ «آلبرت بغزیان» اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران در گفتگو با بازارنیوز به وضعیت صدور چک‌های بی محل و آثار منفی آن بر نظام مالی کشور اشاره و در تشریح این موضوع توضیح داد: در مرحله نخست با توجه به قانون چک، باید این نکته را خاطر نشان کرد که چک یک سند مالی تعریف شده با ماهیتی اقتصادی مبتنی بر اصول «به روز بودن» و «قابل رویت بودن» است. در یک تعریف ساده‌تر می‌توان این گونه بیان داشت که بر اساس این دو مولفه، فرد دریافت کننده، می‌تواند مبلغ چک را در همان زمان و بدون هیچ معطلی مشاهده و دریافت کند.
این اقتصاددان تشریح کرد: در میان اسناد مالی، در اصل «برات» و «سفطه» جزو اسنادی هستند که فرد صادرکننده آن، می‌تواند خود را در بلند مدت، متعهد به پرداخت وجهی کند، ولی چک این گونه نیست چرا که فرد صاحب دسته چک موظف است هنگام صدور چک، در در همان زمان شرایط لازم را برای پرداخت بدهی و وصول شدن چک خود را فراهم سازد.
وی افزود از پیش از پیروزی انقلاب، ماهیت چک در نظام مالی و اقتصادی کشور دچار خدشه شده است و طی این سال‌ها چک از کاربردی مشابه با سفطه و برات برخوردار شده است ، در صورتی که پرداخت چک باید نقدی باشد، اما با این وجود اکنون شاهد آن هستیم که یک فقره چک چندین دست درحال چرخش است.
بانک مرکزی، بی توجه به استفاده غلط از چک
بغزیان در ادامه تاکید کرد: هیچ جای قانون چک به این مسئله اشاره نشده است که فرد می‌تواند چکی را برای هفته و یا ماه‌ها بعد صادر کند و در مقابل هم فرد دریافت کننده چک، منعی برای دریافت آنی مبلغ مورد نظر خود از حساب فرد صادرکننده چک ندارد. درحال حاضر مدت دار کردن چک تبدیل به یک عرف غلط شده و اکنون در بسیاری از کشور‌های جهان، نحوه استفاده از چک کاملا به روز و نقدی است.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: درحال حاضر استفاده غلط از چک منافع زیادی برای بانک‌ها به ویژه بانک مرکزی داشته است، زیرا که صدور سفطه و برات، برای بانک‌ها هزینه بردار بود، اما صدور چک با چنین رویکردی، هزینه‌ای را به وجود نمی‌آورد.
وی تصریح کرد: تاکنون به دلیل بی کفایتی روسای بانک مرکزی، تعریف درست، منسجم و واقعی از چک در تعاملات مالی کشور انجام نشده است؛ درحال حاضر صدور چک‌های بی محل مسئله‌ای نسیت که برای امروز و دیروز باشد بلکه این امر ناشی از سوء استفاده و منافعی‌ای است که عده‌ای خاص از این چک‌های بی محل بدست می‌آوردند و در این میان بانک مرکزی هم نمی‌تواند و یا اینکه نمی‌خواست به اصلاح آن بپردازد.
چک‌های بی محل، شناور در معاملات نسیه‌ای
بغزیان در ادامه با بیان این که در گذشته تبادل چک به صورت حامل و در حجم بالایی صورت می‌پذیرفته است گفت: بسیاری از افراد برای انجام امور مالی و معاملات خود، چک‌های حامل را دست به دست می‌کنند و بعضا در این میان چک‌هایی هم بوده اند که ۱۰ دست میان فعالان اقتصادی می‌چرخید. تا قبل از شروع به کار سامانه صیاد، به دلیل حامل بودن چک، شخص دارنده آن به منزله صاحب چک محسوب می‌شد؛ با انجام چنین رویکردی،شفافیتی در میزان تراکنش و اطلاعت افراد که این چک به دست آن‌ها رسیده در دسترس بانک مرکزی قرار نمی‌گرفت.
این اقتصاددان تاکید کرد: این گونه تبادل باعث رشد معاملات نسیه در بازار شد چرا که در وضعیت فعلی بازار همه کسبه پول نقد نداشتند؛ در ظاهر این گونه معاملات نتیجه مثبتی را برای روند بازار داشته، اما پس از مدتی به دلیل بی محل بودن و حامل بودن چک‌های صادره وضعیت بازار کمی دگرگون شد.
وی تصریح کرد: این کاربرد غلط چک، از طرفی رونق اقتصادی قابل توجهی را در بازار به وجود می‌آورد، اما از سوی دیگر سوء استفاده‌هایی هم از چک‌های بی محل می‌شد، به طور کل بسیاری از افراد برای انجام معاملات خود از چک‌های بی محلی استفاده می‌کردند که قابل پرداخت نبود و همین مسئله باعث به وجود آمدن بی اعتمادی بین فعالان اقتصادی می‌شد.
اعتبار سنجی و شفافیت تراکنش‌ها، دستاورد مثبت سامانه صیاد برای چک
بغزیان در ادامه به کارکرد‌های سامانه صیاد برای شفافیت وضعیت چک‌های موجود در کشور اشاره کرد وگفت: هنگام صدور چک، سامانه صیاد با استفاده از اعتبار سنجی و اطلاعات که از حساب فرد صادرکننده دارد، نقل و انتقال چک‌هایی را که از قبل ثبت گردیده را برسی می‌کند و با تکیه بر همین اطلاعات، هشدار‌هایی را به فرد متقاضی چک می‌دهد. فرد متقاضی هم درصورت عدم دریافت تاییده از سامانه صیاد، می‌تواند به این جمع بندی برسد که دسته چک قلابی است و یا این که فرد صادرکننده فاقد اعتبار لازم برای صدور چک است.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: درکل این سامانه می‌تواند آگاهی اولیه قابل توجهی را برای دریافت کنندگان چک به ارمغان بیاورد، مخصوصا این که در این سامانه تمامی مراحل صدور چک باید مورد تایید دو طرف باشد و مانند روال گذشته تنها به نگارش چک بسنده نمی‌شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اعتبار سنجی و شفافیت در فرایند صدور چک از جمله دستاورد‌هایی است که سامانه صیاد می‌تواند برای آگاهی بخشی افراد به ارمغان بیاورد، اما با وجود چنین امتیاز‌های مثبتی، اگر بانک مرکزی نتواند ذهنیت غلطی که نسبت به چک وجود داشته را تغییر دهد، تمامی این اقدامات بی اثر خواهد بود. تمامی این مراحل مرتبط به زمانی است که هنوز چکی صادر نشده و بانک مرکزی باید برای جلوگیری از رشد چک‌های بی محل، فرایند مدت دار بودن صدور چک‌ها را متوقف سازد.
پیان پیام//
لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000P4p
نظرات کاربران
آخرین اخبار
