گروه بین الملل بازار نیوز - مسعود قالیباف؛ در گزارش جدید کارکنان صندوق بین المللی پول که به قلم جهاد آذور نوشته شده است، آمده : موج دوم ویروس، که از ماه سپتامبر آغاز شد، به بسیاری از کشورهای خاور میانه و آسیای مرکزی آسیب وارد کرد، در واقع نرخ­ های سرایت و مرگ و میر بسیار بیشتر از آن چیزی است که در موج اول دیده شد. اکثر کشورها برای کاهش تأثیر منفی انسانی و اقتصادی محدودیت­های انتخابی را از سر گرفتند، در حالی که برخی از آن­ها اقدامات مربوط به واکسیناسیون را آغاز کرده اند.

نمودار (1): موارد تجمعی کوید-19 در خاورمیانه و آسیای مرکزی (هر میلیون نفر- هر روز- لگاریتمی)

منبع: صندوق بین ­المللی پول

نمودار (2): درصد کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی با محدودیت­ ضعیف­تر در موج دوم در مقایسه با موج اول

منبع: صندوق بین المللی پول

دسترسی نابرابر (نامساعد) به واکسن­ها

در همین حال، تفاوت­ها و اختلاف­ها در برنامه ­های واکسن در سطح منطقه نیازمند سیاست­های فعال برای جلوگیری از طولانی شدن بحران یا بازیابی و احیاء نا برابر دارد:

• کشورهای منطقه با متنوع ­ترین ارائه دهندگان واکسن (با توافقنامه­ های دو جانبه شامل چین، روسیه و توسعه دهندگان غربی) شامل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و کشورهای بزرگ ­تر با ظرفیت تولید واکسن (مصر، مراکش و پاکستان) هستند. کشورهای گروه اول دارای گسترده­ ترین پوشش، اولین تزریق ها و پیشرفته ­ترین برنامه­ ها هستند و توافقنامه­ هایی را دنبال می­کنند که در بعضی موارد شامل دوزهای بیشتر از مقدار مورد نیاز برای تزریق کل جمعیت است.
• چند کشور دیگر، از جمله چندین کشور در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، نیز انتظار دارند که پوشش بالایی برای واکسیناسیون به دست آورند، اما به یک یا دو ارائه دهنده خدمات اعتماد دارند، که ممکن است سرعت تزریق را به تأخیر بیندازد.
• با این حال، بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای شکننده و متأثر از همه گیری، همچنان به پوشش محدود ابتکار سازمان بهداشت جهانی کواکس (COVAX) اعتماد دارند. با توجه به ظرفیت محدود مراقبت ­های بهداشتی و کمبود بودجه کواکس، خطرات بسیار زیادی آن ها را تهدید می کند. این موضوع می­تواند دسترسی گسترده به واکسن را تا نیمه دوم سال 2022 به تأخیر بیافتد.

نمودار (3): برنامه های واکسن در خاورمیانه و آسیای مرکزی

منبع: صندوق بین المللی پول

بازیابی های واگرا

چشم ­انداز صندوق بین­ المللی پول در ماه اکتبر، تخمین­های رشد 2020 برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را به میزان 1.2 واحد درصد تعدیل نموده است، این در حالی است که کمکان با کاهش 3.8 درصدی مواجه است. این امر عمدتاً تحت تأثیر عملکرد بیش از حد انتظار در بین صادرکنندگان نفت است، زیرا عدم وجود موج دوم در برخی از کشورها باعث افزایش فعالیت غیر نفتی شد و تأثیر آن نسبت به موج اول کمتر از حد انتظار بود. برای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، رشد 2020 به طور متوسط بدون تغییر باقی مانده است (منفی 2.1 درصد)، زیرا برآورد می­شود رشد قوی برخی از کشورها در اوایل سال با فعالیت ضعیف در سه ماهه چهارم به دلیل موج دوم جبران شود، در حالی که سایر کشورها تأثیر بدتر از حد انتظار در طول سال مشاهده کرده ­اند.

جدول (1): رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی در خاورمیانه و آسیای مرکزی

منبع: صندوق بین المللی پول

دسترسی به واکسن کوید-19 نقش مهمی در بازیابی پیش رو خواهد داشت. برای سال 2021، پیش ­بینی ­های صندوق بین­المللی پول نسبت به ماه اکتبر تقریباً بدون تغییر مانده است، اما تفاوت­های قابل توجهی را در بین کشورها منعکس می­کند: کسانی که با ارایه کنندگان و تولید کنندگان واکسن کرونا مختلف در ارتباط هستند، پیش ­بینی ­های مطلوب­ تر یا کاملاً بدون تغییر دارند، در حالی که چشم ­انداز کشورهایی که دسترسی محدودتری به واکسن دارند و کشورهایی که تحت تأثیر موجود دوم قرار دارند ضعیف ­تر به نظر می ­رسد.

علاوه بر این، انتظار می ­رود که کشورهایی که در پاسخ به کوید-19 پشتیبانی و حمایت مالی و پولی قوی ­تری دارند، بازیابی بیشتری نسبت به کشورهایی که در سال 2020 حمایت­های سطحی داشته­اند، نیز داشته باشند. به ویژه، در حالی که پیش بینی می­شود کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی به عنوان یک گروه در سال 2021 به سطح تولید ناخالص داخلی سال 2019 برسند- به دلیل پاسخ قوی­ تر به کوید-19- کشورهایی که به شدت تحت تأثیر موج دوم قرار گرفته ­اند عقب می­ مانند و تا سال 2022 به سطح تولید نا خالص داخلی  قبل از همه گیری نمی ­رسند.

با این وجود، پیش بینی می­شود، بازیابی بازارهای نو ظهور منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه در مقایسه با سایر همتایان خود در سایر نقاط با تأخیر مواجه شود، به طوری که اکثر کشورها تا سال 2022 به سطح تولید ناخالص داخلی خود در سال 2019 نخواهند رسید. دولت­های شکننده و متأثر از همه گیری، سطح تولید ناخالص داخلی سال 2021 در مقایسه با سال 2019 در حدود 6 درصد کاهش می ­یابد.

نمودار (4): تفاوت در رشد تولید ناخالص داخلی حقیقی در اکتبر 2020- متوسط وزنی

صندوق بین المللی پول

نمودار (5): تولید ناخالص داخلی و پشتیبانی مالی کویدـ19 در خاورمیانه و آسیای مرکزی

صندوق بین المللی پول

تداوم نااطمینانی قابل توجه

ریسک­ها همچنان بالاست. سرایت­های مجدد در غیاب واکسن­ ها و فضای سیاستی ، بازیابی را به تأخیر می­ اندازد. جهش ­های اخیر ویروس می­تواند چالش ­های اضافی ایجاد کند. نیازهای بیشتر هزینه ­ای می­ تواند نگرانی ­های ناشی از پایداری بدهی در چندین کشور را تشدید کند، به خصوص اگر افزایش شدید در پاداش ریسک جهانی یا افزایش بیش از حد انتظار در نرخ­های بهره جهانی، شرایط مالی را تشدید کند و ریسک ­های رو به افزایش را بیشتر افزایش دهد. سرانجام، تأخیر یا سوء مدیریت در توزیع واکسن، همراه با آسیب­ پذیری­های بالاتر، می­تواند نا آرامی­ های اجتماعی را از سر بگیرد.

فضای سیاستی محدود

در حالی که واکسن­ ها نور امید را درخشان کرده­ اند، مسیر طولانی و پر پیچ و خم خواهد بود. در کوتاه مدت، اولویت اصلی اطمینان از منابع کافی سیستم­های بهداشتی و درآمدی از جمله تأمین بودجه خرید و توزیع واکسن و همچنین ادامه سرمایه گذاری در آزمایش، درمان­ها و تجهیزات محافظت شخصی، سلامت افراد برای تثبیت بازیابی حیاتی است.

توازن بین حمایت و پشتیبانی از بازیابی و حفظ پایداری بدهی برای منطقه چالش بر انگیز خواهد بود، با توجه به اینکه فضای مالی محدود است (توزان مالی بیش از 5 واحد درصد تولید ناخالص داخلی در سال 2020 برای یک سوم کشورها بدتر می­شود) و فرآیند ادغام در سال 2021 برای بسیاری از کشورها باید از سر گرفته شود.

اگر سرایت ­های مجدد بازیابی را به خطر بیندازد، کشورهایی که فضای مالی دارند (مانند قزاقستان و قطر) می­توانند حمایت های موقت خود را- تا دسترسی گسترده به واکسن- از طریق خطوط نجات به خانواده­ های آسیب­ پذیر  و بنگاه­های قابل دوام تقویت کنند. کشورهایی با فضای مالی محدود یا فاقد فضای مالی، که بدهی به تولید ناخالص داخلی در سال 2020 به طور متوسط به 72 درصد رسیده است (افزایش 11 درصدی)، باید هزینه­ های خود را جهت سیاست هدفمند با بیشترین تأثیر اجتماعی و اقتصادی مانند هزینه­ های اولویت­دار، سرمایه­ گذاری در حوزه جوانان و تقویت مهارت نیروی کار حفظ یا تخصیص دهند. با توجه به فضای مالی محدود، برای حمایت از تقاضا، سیاست­های پولی باید در شرایطی که تورم در معرض خطر نیستند، سازگار باقی بمانند. در کشورهایی که ارزهای انعطاف ­پذیر دارند، نرخ ارز در صورت لزوم باید به عنوان یک بافر (ضربه­ گیر) عمل کند.

ضرورت همکاری برای کاهش واگرایی

همکاری بین ­المللی و منطقه­ ای در جهانی که به نابرابری در بازیابی و عدم واکسن روبه رو است، ضروری است. افزایش شفافیت در مورد قراردادهای واکسن، دسترسی را با شرایط برابر حفظ می­کند. حمایت از کشورهای فقیر و همچنین تقویت منابع مالی برای کواکس (COVAX) حیاتی است. هماهنگی منطقه ­ای توزیع مجدد واکسن­ های اضافی را از کشورهایی که مازاد بر نیاز خود تأمین کرده ­اند (از جمله از محل ظرفیت تولید داخل) به کشورهایی که تأمین کافی ندارند، تسهیل می­ کند. کشورهایی شکننده و متأثر از همه گیری برای جلوگیری از فجایع انسانی دیگر باید از اولویت برخوردار شوند.

در سال گذشته صندوق بین المللی پول، بودجه قابل توجهی برای منطقه (17.3 میلیارد دلار) فراهم کرد، آماده است تا به کشورها برای مقابله با بحران و تغییر جهت از طریق تأمین مالی، کمک­های فنی و مشاوره سیاستی کمک کند.

تسریع در بازیابی

در حالی که کارهای زیادی برای مقابله با بحران باقی مانده است، منطقه نیز باید به سرعت و به موازات آن به دنبال بازیابی پس از همه­ گیری مقاوم، پایدار و فراگیر حرکت کند. این امر مستلزم پرداختن به تأثیر نابرابر بحران در بازار کار و مهار نابرابری فزاینده، تقویت حمایت اجتماعی، مقابله با میراث بحران، به ویژه بدهی­ های کلان، اصلاح شرکت­های دولتی و کاهش رد پای دولت در اقتصاد و مبارزه با فساد است. برای تسریع در بازیابی و جلوگیری از یک دهه از دست رفته، اکنون باید کار در زمینه سرمایه ­گذاری با کیفیت بالا در زیر ساخت­های سبز و دیجیتالی شدن آغاز شود.

Source: https://blogs.imf.org/2021/02/04/cooperation-critical-to-reducing-divergent-paths-to-recovery-in-middle-east-and-central-asia/?utm_medium=email&utm_source=govdelivery