گروه بین الملل بازارنیوز : سند همکاری راهبردی 25 ساله مشترک ایران و چین، بحثهای گسترده ای را در مطبوعات و رسانه های اجتماعی به دنبال داشته است. ایران برای حفظ جایگاه خود به عنوان یک قدرت منطقه ای، به دنبال شریکی قدرتمند می گردد و چین نیز به انرژی ایران و موقعیت استراتژیک ایران نیازمند است. این بحثها، بهانه ای شد برای بازخوانی سخنان مرحوم هاشمی رفسنجانی، رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با اعضای هیات مدیره اتاق بازرگانی ایران و چین. در این دیدار که در روز دوشنبه 29 مهر 1387 و در ساختمان قدس برگزار شد، افرادی چون مرحوم اسدالله عسگر اولادی، مجیدرضا حریری، خانم ها صنیع خانی و مستوفی و آقایان علی حمزه نژاد و استیلاف حضور داشتند. بخشی از صحبتهای مرحوم هاشمی را در این جلسه با هم مرور می کنیم:

امام در برقراری رابطه با چین موثر بودند

*وقتی انقلاب پیروز شد، غربی ها هم که از همان اول اخم کردند. طبیعتاً می بایست فکری می کردیم. البته امام خیلی مؤثر بودند. وقتی قرار شد من به چین بروم، امام به من پیغام دادند که به آنها بگوئید ما می‌خواهیم روابط استراتژیک با آنها داشته باشیم. هم به اینها گفتیم و هم به ژاپن. ژاپنی‌ها چون گرفتار آمریکا و غرب بودند، تا حدودی متأثر بودند. بالاخره پیام کار خودش را می کند.ولی چینی ها استقبال کردند و گفتند تشخیص ما هم همین است و روابط قدیم را یادآوری کردند. 

نیروگاه اصفهان را چینی‌ها پایه ریزی کردند

*قرار بر این شد که کار کنیم. منتهی در سفر بعدی که رفتم، می‌خواستیم در جهت سفر اول کارهای بزرگ مبنایی داشته باشیم که سراغ هسته ای رفتیم و قرارداد نیروگاه هسته‌ای را بستیم. آنها هم می‌خواستند. رئیس جمهورشان با تیم عکسبرداری و خبرنگاری به مقر ما در باغ قدیمی همان جا آمد. جلوی خبرنگاران امضاء کردند. البته بعداً فهمیدیم آنها می‌خواهند بفروشند و از آن استفاده کنند. چون در معاملات نیاز به این همه تبلیغ نبود. ولی زود آمدند و شروع کردند. الان چیزی که در اصفهان داریم، پایه آن را چینی ها گذاشتند و نقشه اولیه آنها را طراحی کردند و تا نیروگاه هم آمدند. نیروگاه دیگری هم قرارداد بستیم.

حرکت هسته ای ما با چینی‌ها اوج گرفت

حرکت هسته‌ای ما با آن حرکت چینی ها اوج گرفت. الان چیزی که در اصفهان داریم، پایه آن را چینی ها گذاشتند و نقشه اولیه آنها را طراحی کردند و تا نیروگاه هم آمدند.

*اگر منصفانه بخواهیم بگوییم، حرکت هسته‌ای ما با آن حرکت چینی ها اوج گرفت. در آن تاریخ ما خیلی آرام آرام جلو می‌رفتیم و بعد قطع کردیم. حتی در غنی سازی، مواد را چینی ها به ما دادند. دو تن مواد به ما دادند و ما غنی سازی را با آن شروع کردیم. بالاخره کار خوبی کردند. در مقطع فعلی هم، به نظرم یک مقدار فشار جهانی ما را به چین نزدیک کرد. طبیعت کارگزاران، تجار و دوستان ما این بود که معامله با چینی ها آسان تر و ارزان تر است. چون آنها کارشان را بلد هستند. سیستم دارند و کارشان هم از این طرف مرتب‌تر است. 

چین جایگاه اول را در دنیا کسب خواهد کرد

*از کارهای خوبی که چینی ها با ما می کردند، در زمان جنگ بود. در همان سفری که به آنجا رفتم، قراری گذاشتیم و آنها سلاح خوبی به ما فروختند.  منتهی آنها کاسب بودند و دو طرفه کار می کردند. هم به عراق و هم به ما سلاح می‌دادند. موشک‌های کرم ابریشم را که عراقی ها از فاو به خارک می زدند، چینی‌ها به آنها داده بود. البته ما هم از کره شمالی این جور چیزها را می گرفتیم. کره شمالی بعد از انقلاب، جزء کشورهایی بود که وجه اشتراک ما مبارزه با آمریکا بود. به هم نزدیک شدیم و تا الان هم با آنها کار می کنیم. بهرحال چین کشور بزرگ با جمعیت زیادی است و ظرفیت خیلی بالایی دارد و کم کم تبدیل به قدرت اقتصادی، نظامی شده است. به این شکلی که دارند پیش می روند، در آینده نه خیلی دور، احتمالاً در دنیا اول شوند. تا زمانی که من بودم، رابطه بین مسئولان خیلی خوب و صمیمی بود و صمیمانه عمل می‌کردیم. واقعاً اعتماد حاکم بود.

چینی ها مصرف کننده مطمئن انرژی ما هستند

*وقتی طرح لوله گاز ما به هند و پاکستان مطرح شد، چینی ها رقیب هند هستند و می‌دانستند از طریق هند ما به چین نمی رسیم. سفیرشان آمد و با من صحبت کرد. یک نقشه هم آورد و گفت: در پاکستان از فلان نقطه انحراف به چپ بدهید که یک خط لوله هم وارد چین کنید.اگر اتفاق بیافتد، وابستگی چینی ها به انرژی ما خیلی بیشتر می‌شود. مصرف کننده مطمئنی هستند، چون چاره ای ندارند و باید مصرف کنند. بنظرم در این قسمت هم می توانید کار کنید.

زمین های خود را برای کاشت پسته در اختیار رفسنجانی ها قرار دادند

*حرف دیگری که اینها زدند و به شغل شما هم مربوط می شود - این را دیگر به من نگفتند. بلکه به محسن گفته بودند - گفته بودند همین منطقه مسلمان نشین سین چان خیلی به منطقه پسته خیز شما شبیه است. ما هم در آنجا آب و زمین زیادی داریم. ما زمین زیادی در اختیار رفسنجانی‌ها می گذاریم تا شما صنعت پسته را به آنجا بیاورید.

پیمانکارهای خوبی هستند

*در کارهای پیمانکاری هر چه با چینی ها کار کردیم، راضی بودیم. چینی ها خیلی خوب کار می‌کنند. با اقتصاد و صرفه جویی کار می کنند. یک بار من یکی از کارگاه های اینها را در ایران دیدم. مهندسین و کارگرها در اتاقی زندگی می کنند که خیلی سخت بود. بالاخره همین جوری است که صرفه جویی می کنند. بهرحال چینی‌ها روال خوبی در پیش گرفته‌اند. در حوادث جدید، حوادث جهانی و بین‌المللی مالی که اتفاق افتاد، بنظرم چین تا الان کمتر آسیب دیده است.

ارتباطات بازرگانی ما ضعیف است

*حقیقتاً ارتباطات بازرگانی ما خیلی ضعیف است. اصلاً در این سیستم بزرگ بازرگانی نیستم. باید خیلی کار کنیم. ظرفیت خوبی هم داریم و اگر عقبه‌ ما خوب کار کند، می توانیم صادرات خوبی داشته باشیم. هم واردات و هم ترانزیت کنیم. الان دبی مرکز انبار جهان در منطقه شده است.

موقعیتهای خوب را بخاطر سیاستهای اشتباه از دست دادیم

*ببینید ما موقعیت عبور خطوط هوایی و خطوط لوله گاز، نفت و شاه راه های دنیا را از این داشتیم. از شرق به غرب و از شمال به جنوب. در همه این موارد در دوره خودمان اقدام کردیم. سیاست‌هایی داریم که این لوله های گاز و نفت از ایران فرار کرد. مختص به این دولت هم نمی‌شود. چیزهایی دیگری هست و از جاهای دیگر این جوری می کنند. خطوط هوایی که هیچ هزینه‌ای برای ما ندارد و بهترین خط عبور است. الان از روسیه می‌روند. ما همین جوری در خانه خود می نشینیم و از هوا عبور می کردند و پول برای ما می ریختند که متأسفانه از دست ما رفت. خیلی موقعیت‌های دیگر را به خاطر همین سیاست های بی ربط شعاری که عده ای گرفتار آن هستند و ضد منافع و مصلحت است، از دست دادیم. ولی خوب هستند و گرفتارند. شاید هم با حسن نیت دارند، عمل می کنند.

راه اندازی متروی تهران با رفتار خوب چینی ها

*مترویی که ما بالاخره آن را ساخته بودیم و می خواستیم واگن برای آن بخریم، همین روحیه‌ای که می گویم در وزرای ما هم بود. همه مایل بودند که از آلمان و زیمنس خریداری کنیم که خیلی گران بود. منتهی چیزی که ما را منصرف کرد این بود که پول نداشتیم. متوجه چین شدیم. چون ارزان تر بود. بین چین، کره و روسیه رقابت انداختیم و چینی‌ها برنده شدند. مثلاً واگنی که 2 میلیارد قیمتش بود، آنها 600 هزار به ما دادند. 400 تا 500 واگن را با یک چهارم قیمت به ما دادند و خدمات بعدش هم ارزانتر بود. بالاخره متروی تهران را با رفتار خوب چینی ها راه انداختیم. نه تنها قطار اینکه همه چیزیش ارزانتر بود.

شریک خوبی هستند

*چینی ها علی رغم اینکه سوداگر هستند و در داخلشان فساد هست، ولی بنظرم شریک خوبی هستند و ظرفیت ما با آنها خیلی بیش از اینها است. شما هم چون همه راه ها را رفته و بلد هستید، خوب می توانید توسعه بدهید. به خاطر این تجربه ای که در این دوسه سال اخیر داشتیم، فکر می‌کنم مقامات بالای کشور هم توجه کردند که چینی ها بهتر هستند.